گلیم یا فرش دستباف کرمانج چیست؟ اصیل ترین هنر نساجی مردمان خراسان شمالی چیست؟ کرمانج از چه نژادی در ایران محسوب می شود؟ جایگاه بهترین گلیم ایرانی کجا است؟
اکثر محققـان و پژوهشـگران، بافـت گليـم را بـه هـزاره ی قبـل از ميلاد مسـيح منتسـب و پيشـينه بافـت گليـم را بـا تولـد هنر نسـاجی مقارن دانسـته انـد.
مطالعـات محققان حاکـی از آن اسـت کـه گليـم هـای اوليـه بـه صـورت سـاده و فـارغ از هـر نـوع نقـش و طرحـی بافتـه مـی شـدند و بافنـدگان بـا اسـتفاده از انـواع پشـم گوسـفندان گونـه هايـی از نقـوش نا منظـم و ابتدايـی در گليـم بـه وجـود مـی آورنـد کـه ايـن امـر آغـازی بـرای بافـت آگاهانـه نقـوش و طـرح هـای منظـم امـروزی بـوده اسـت.
پروفسـور پـوپ در خصـوص گليـم بافــت هــای نخســتين اقــوام ايرانـی مـی گويـد: زندگـی ايلياتی و چادرنشـينی مـردم آسـيای ميانه آميختـه بـا دامـداری بـوده اسـت.
نياز هــای اوليــه و در دســترس بــودن امکانــات، چادرنشــينان را وادار می کـرد تـا در اوقـات بيـکاری بـا رشـتن (ريسـيدن) و پيوسـتن اليـاف، نخسـتين پشـم بافتـه هـا را به وجــود آورد.
ايــن روش بــرای تهيـه ی سـياه چادر هـا و نخسـتين زيرانداز هـا کـه گليـم بافـت بودنـد مـورد اسـتفاده قـرار مـی گرفـت.
کُرمانــج هــا بزرگتريــن طايفــه ی جمعيتی شـمال خراسـان و يادگار اقـوام مـاد در ايـران زميـن با بيش از سـه هزار سـال پيشـينه تاريخی هسـتند.
کُرمانـج هـا مردمانـی بـا فرهنــگ هســتند کــه در تمــام ادوار تاریخـی، درغيـرت، شـهامت، کرامـت طبـع، مهمـان دوسـتی و مهـرورزی شـهرت دارنـد.
ايــن تيــره ی آريايــی درعصــر صفويـه و طـی سـال هـای ۱۰۰۵ تــا ۱۰۱۰ ه.ق (حــدود ۴ قــرن پیـش) درغالـب کوچـی بـزرگ به ايـن سـامان منتقـل شـدند.
مطلب قبلی: تصویر حضرت عیسی بر فرش ایرانی
انگيـزه ی کـوچ بـزرگ کُرمانـج هـا بـه خراسـان، مقابلـه بـا اقـوام مهاجمـی بـوده اسـت کـه مرز هـای ايـران را در عهـد صفـوی تهديـد مـی کردنــد، برايــن مبنــا نقــش تاريخــی کُرمانــج هــا درحفــظ مرزهــای شــمالی ايــران برکسـی پوشـيده نيسـت.
فرهنگ کُرمانـج هـا زيرسـاختی ايلياتـی دارد، بنابرایـن دارای پيشـينه و فرهنگـی غنـی مـی باشـد.
فـارغ از هر نـوع شـبه ای، مـی تـوان پايه و اسـاس همـه ی سـنت هـای باسـتانی ايـران را در قالـب يـک فرهنـگ در آداب و سـنن این قوم جسـتجو کـرد.
همچنيـن زبـان خـاص ايـن تيـره در زمـره زبـان هـای باسـتانی ايـران بـوده و خويشـاوندی نزديکـی بـا زبـان پارسـی کهـن دارد.
کرمانج فرش و گلیم دستباف خراسان شمالی
گليـم شـمال خراسـان کـه جـزء اصيـل تريـن هنر هـای اين مـرز و بـوم اسـت، حاصل دسـتان پـر هنـر زنـان کُرمانـج اسـت و در ايـلات بـه «سـفره کـردی» شـهرت دارد.
ايـن هنـر جايگاهـی بلنـد و ميراثـی ارزشـمند بـرای اقـوام ايرانـی خصوصـاً مردمـان کُرمانـج و شـمال خراسـان بـه شـمار مـی رود.
ايـن گليـم نوعـی فرش بـدون پرز اسـت کـه بـا نـخ پشـمی، پنبـه ای و یـا ابريشـمی جهـت تزييـن زيرانـداز و اسـتفاده هـای ديگـر، بـا درگير کـردن «تـار و پـود» بافتـه مـی شـود.
گليـم سـفره کـردی مجموعـه ایـی از تعابيـر و واژگان را درون خـود دارد کـه در انـواع مشـابه کمتـر ديده می شـود.