تا به حال پیش آمده که فرشی پس از شست‌وشو، رنگ‌پریده یا موج‌دار به نظر برسد؟ یا بوی نامطبوعی به خود بگیرد و حالت اولیه‌اش را از دست بدهد؟ این اتفاقات معمولاً به دلیل اشتباهاتی رخ می‌دهد که هنگام شست‌وشو ناآگاهانه انجام می‌شوند.
در این مقاله، ۱۰ اشتباه رایج در فرآیند شستن فرش بررسی شده است؛ اشتباهاتی که بسیاری از افراد بدون اطلاع آن‌ها را تکرار می‌کنند. همچنین در کنار هر مورد، راه‌حل عملی و مناسب برای جلوگیری از این آسیب‌ها ارائه شده تا فرش‌ها سالم‌تر و بادوام‌تر باقی بمانند.
گرمخانه فرش تمام مکانیزه، محصولی تخصصی برای قالیشویی‌های مدرن است که با کنترل دقیق دما و رطوبت، فرآیند خشک‌کردن فرش را سریع‌تر، بهداشتی‌تر و بدون هیچ‌گونه آسیب انجام می‌دهد. این دستگاه، انتخاب حرفه‌ای‌هاست. اگر کیفیت خدمات قالیشویی برای‌تان اهمیت دارد، گرمخانه تمام مکانیزه را به کسب‌وکار خود اضافه کنید .برای مشاوره و دریافت قیمت، کلیک کنید.
1.استفاده از شوینده‌های نامناسب
یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین اشتباهات در شستن فرش، استفاده از شوینده‌های صنعتی و قوی نظیر وایتکس، پودر ماشین لباسشویی یا جرم‌گیرها است. این مواد دارای pH بسیار بالا یا پایین هستند و می‌توانند به‌سرعت با رنگ‌دانه‌ها یا الیاف فرش واکنش دهند. در نتیجه، رنگ‌های فرش کدر یا پخش می‌شوند، بافت فرسوده می‌شود و به‌مرور ترک‌خوردگی یا پوسیدگی از ناحیه پشت آغاز می‌شود. این اتفاق به‌خصوص در فرش‌های دستباف یا دارای رنگ‌های گیاهی بسیار خطرناک‌تر است.
راه‌حل: بهترین کار استفاده از شامپو فرش‌های مخصوص با pH خنثی یا مواد شوینده طبیعی است. اگر به این شوینده‌ها دسترسی ندارید، می‌توانید از ترکیب آب با مقدار کمی شامپو بچه یا سرکه سفید استفاده کرده و با اطمینان از ملایمت، عملیات شست‌وشو را انجام دهید.
۲. شستن فرش با آب داغ
آب با دمای بالا ممکن است به ظاهر تمیزتر به نظر برسد، اما در عمل می‌تواند موجب بروز آسیب‌های ساختاری در فرش شود. فرش‌هایی که از پشم، پنبه یا سایر الیاف طبیعی ساخته شده‌اند، در تماس با آب داغ دچار انقباض الیاف می‌شوند که نتیجه آن جمع شدن، چروک یا موج‌دار شدن فرش است. همچنین در فرش‌های دستباف، حرارت بالا می‌تواند باعث “رنگ‌پس‌دهی” و پخش شدن رنگ‌ها در سطح شود که ظاهر فرش را به‌شدت تخریب می‌کند.
راه‌حل: برای شست‌وشوی ایمن، از آب ولرم یا خنک استفاده کنید. این دما برای حذف لکه و آلودگی کافی است و آسیبی به بافت یا رنگ‌های فرش وارد نمی‌کند.
۳. خیساندن طولانی فرش در آب
بعضی افراد تصور می‌کنند که اگر فرش را مدت زیادی در آب قرار دهند، آلودگی بهتر از آن جدا می‌شود. در حالی که این کار، به‌ویژه برای فرش‌هایی با زیره نمدی یا آهار دار، بسیار مخرب است. رطوبت زیاد و ماندگار، وارد لایه‌های زیرین فرش می‌شود و زمینه رشد کپک، قارچ، بوی بد و در نهایت پوسیدگی را فراهم می‌کند. همچنین خشک کردن چنین فرشی بسیار دشوارتر و پرهزینه‌تر خواهد بود.
راه‌حل: مدت خیساندن فرش نباید بیشتر از ۵ تا ۱۰ دقیقه باشد. به‌محض خیس شدن سطح، باید بلافاصله به شست‌وشو و سپس آبکشی سریع اقدام کرد تا نفوذ رطوبت به عمق بافت به حداقل برسد.
۴. برس‌کشی خشن و نادرست
برخی افراد برای از بین بردن لکه‌ها یا کثیفی‌های مقاوم، از برس‌های زبر یا حرکات شدید استفاده می‌کنند که در ظاهر ممکن است موثر به نظر برسد، اما در باطن باعث آسیب جدی به بافت فرش می‌شود. این کار موجب جدا شدن پرزها، خرد شدن الیاف و کوتاه شدن عمر مفید فرش می‌گردد. همچنین ممکن است ساختار طرح و نقشه فرش به هم بریزد، به‌خصوص در فرش‌های ظریف و دستباف.
راه‌حل: برای شست‌وشو، از برس نرم یا پارچه نخی لطیف استفاده کنید. حرکات باید ملایم، دایره‌ای و در جهت خواب فرش باشد تا از آسیب به بافت و الیاف جلوگیری شود.
بیش تر بخوانید: بهترین روش خشک‌کردن فرش بعد از شستن در منزل چیست؟
۵. مصرف زیاد شامپو فرش
یکی دیگر از باورهای اشتباه این است که هرچه کف شوینده بیشتر باشد، قدرت تمیزکنندگی آن نیز بیشتر است. در حالی که کف زیاد، به‌ویژه اگر به‌درستی آبکشی نشود، بین تار و پود فرش باقی مانده و منجر به چسبندگی، تیرگی و بوی نامطبوع در گذر زمان می‌شود. مواد شیمیایی باقیمانده در فرش همچنین گردوغبار بیشتری جذب می‌کنند و باعث کدر شدن رنگ‌ها خواهند شد.
راه‌حل: نسبت شوینده به آب باید به‌دقت رعایت شود و از رقیق‌سازی آن اطمینان حاصل شود. پس از شست‌وشو، عملیات آبکشی را تا زمانی ادامه دهید که هیچ اثری از کف یا مواد شوینده در فرش باقی نماند.
۶. خشک نکردن کامل فرش پس از شست‌وشو
یکی از مهم‌ترین مراحل در شست‌وشوی فرش، مرحله خشک کردن آن است. اگر فرش به‌درستی خشک نشود و رطوبت در تار و پود باقی بماند، بوی نامطبوعی شبیه بوی کپک ایجاد خواهد شد. این رطوبت باقیمانده می‌تواند به چسب‌ها و آهار پشت فرش نفوذ کرده و با گذشت زمان منجر به پوسیدگی، طبله شدن یا حتی جدا شدن الیاف از هم شود. در برخی موارد دیده شده که به دلیل رطوبت زیاد، قارچ‌هایی به شکل لکه‌های سیاه یا سبز روی سطح فرش رشد کرده‌اند.
راه‌حل: پس از آبکشی کامل، فرش را روی سطحی شیب‌دار، مشبک یا دارای تهویه خوب پهن کنید تا هوا از زیر و رو در جریان باشد. از قرار دادن فرش روی زمین صاف، سنگ یا سرامیک مرطوب خودداری کنید، چون این سطوح مانع جریان هوا و خروج رطوبت می‌شوند.
۷. خشک‌کردن فرش زیر نور مستقیم خورشید
برخلاف تصور عمومی، آفتاب مستقیم نه‌تنها موجب خشک شدن بهتر فرش نمی‌شود، بلکه آسیب‌زا نیز هست. تابش مستقیم نور خورشید، به‌ویژه در ظهرهای تابستان، حاوی اشعه فرابنفش (UV) است که به مرور زمان رنگ‌دانه‌های فرش را تجزیه می‌کند. این فرایند باعث می‌شود قسمت‌هایی از فرش بی‌رنگ یا کدر شوند و هماهنگی طرح و رنگ از بین برود. همچنین اگر فرش هنوز رطوبت داشته باشد، نور شدید می‌تواند منجر به ایجاد موج و جمع‌شدگی در آن شود.
راه‌حل: برای خشک کردن صحیح، فرش را در محیطی نیم‌سایه یا دارای پوشش قرار دهید. می‌توانید از جریان هوای طبیعی، پنکه یا هواکش کمک بگیرید تا هم فرش سریع‌تر خشک شود و هم از تغییر رنگ جلوگیری گردد.
۸. استفاده از جاروبرقی بلافاصله پس از شست‌وشو
فرش تازه شسته‌شده هنوز دارای رطوبت در بافت خود است و این یعنی الیاف آن در حالت نرم و انعطاف‌پذیر قرار دارند. استفاده از جاروبرقی در این وضعیت ممکن است باعث کشیده شدن نخ‌ها، کنده شدن پرزها و حتی ایجاد پارگی در بخش‌های آسیب‌پذیر شود. همچنین اگر جاروبرقی شما عایق رطوبتی خوبی نداشته باشد، خطر برق‌گرفتگی یا سوختن موتور دستگاه نیز وجود دارد.
راه‌حل: اجازه دهید فرش به‌طور کامل خشک شود و سپس از جاروبرقی استفاده کنید. بهتر است حداقل ۲۴ ساعت از پایان شست‌وشو بگذرد و سطح زیرین فرش نیز کاملاً خشک شده باشد.
۹. تست نکردن شوینده روی بخش کوچکی از فرش
هر فرشی، به‌خصوص فرش‌های دستباف یا رنگ‌شده، ممکن است واکنش متفاوتی به مواد شوینده نشان دهد. عدم تست اولیه ممکن است باعث پخش شدن رنگ، محو شدن طرح‌ها، تغییر بافت سطحی یا حتی آسیب به نخ‌های فرش شود. این نوع آسیب‌ها اغلب برگشت‌ناپذیر هستند و حتی قالیشویی حرفه‌ای هم نمی‌تواند آن‌ها را به‌طور کامل ترمیم کند.
راه‌حل: پیش از اعمال شوینده به سطح وسیع، مقدار کمی از آن را روی گوشه‌ای از پشت فرش یا ناحیه‌ای که در دید نیست امتحان کنید. پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، اگر هیچ تغییر رنگ یا تخریب مشاهده نکردید، می‌توانید با اطمینان به شست‌وشوی کامل بپردازید.
۱۰. شستن بیش‌ازحد فرش
شستن بیش‌ازحد فرش، به‌ویژه بدون در نظر گرفتن جنس و نوع آن، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. فرایند شست‌وشو باعث باز شدن الیاف، تضعیف آهار پشت فرش و کاهش چسبندگی بین تار و پود می‌شود. در موارد شدید، رنگ‌ها حالت مرده پیدا می‌کنند و سطح فرش کدر و مات به نظر می‌رسد. برخی خانواده‌ها به دلایل وسواس یا نظافت زیاد، هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار فرش را می‌شویند که این عمل به‌شدت عمر فرش را کاهش می‌دهد.
راه‌حل: فاصله مناسب برای شست‌وشوی کامل فرش بین ۱۲ تا ۱۸ ماه است. در این مدت، می‌توانید با لکه‌گیری موضعی، استفاده از جاروبرقی به‌صورت منظم و بهره‌گیری از روفرشی یا کاور، فرش را تمیز نگه دارید بدون آنکه نیاز به شست‌وشوی مکرر باشد.
سخن پایانی
فرش جزو سرمایه‌های مهم در هر خانه‌ای‌ست و مراقبت صحیح از آن به معنای صرفه‌جویی در هزینه‌های آینده و حفظ زیبایی خانه است. بسیاری از آسیب‌های رایج فرش، ناشی از اشتباهاتی‌ست که به‌راحتی قابل پیشگیری‌اند. با رعایت اصول گفته‌شده، می‌توانید فرش‌های خود را بدون نیاز به تعویض‌های مکرر برای سال‌ها سالم نگه دارید.
مهندس رضایی شرکت دانش‌بنیان پازیریک را با هدف تحول در صنعت ماشین‌آلات قالیشویی پایه‌گذاری کرد. این مجموعه با تکیه بر نوآوری، کیفیت و فناوری روز، امروز به یکی از برندهای پیشرو در بازار داخلی و صادراتی تبدیل شده است. نام پازیریک، پشتوانه‌ای برای اعتماد قالیشویی‌های حرفه‌ای است.
