قالی اردبیل یکی از قدیمی‌ترین، مهم‌ترین آثار تاریخی است که در بهترین موزه های جهان نگهداری می شود. البته اهمیت قالی اردبیل فقط به دلیل قدمت و زیبایی آن نیست بلکه به دلیل روایتگری مفسرین تاریخ در این شهر می باشد.
اردبیل و قالی شیخ صفی
این شهر که در سال های اخیر به مرکز استان تغییر یافته است کانونی است با شیوه روستایی باف که اکثر تولیدات آن به صورت قالیچه است. نام اردبیل در تاریخ قالی بافی ایران شهرت جهانی دارد. قالی معروف به اردبیل (شیخ صفی الدین اردبیلی) در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن از مواريث هنر فرش ایران است. در این منطقه اسدالله وثوقی به عنوان طراح هنرمند بر سر زبان ها است.
فرش اردبیل اکثرا یک پوده و گاهی لول باف و دو پوده است. در اردبیل فرش کناره و میانه بافته می شود. در اردبیل گلیم بافی رواج خاصی دارد و از معروفیت برخوردار است.
بخشایش بافت سرانداز
روستایی است در جنوب اردبیل که زمانی به بافت فرشهای سرانداز معروف بود. قالیچه سرانداز انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها کلگی یا سرانداز است که اندازه بزرگی ندارند و به صورت باریک و بلند بافته می شوند.
مطلب پیشنهادی: دستگاه قالیشویی و شستشوی فرش
اندازه کلگی ۱/۷۰ تا ۲ مترو ۴ تا ۵ متر است. اگر قالیچه کلگی به صورت مستطیل باشد، طول آنها یک متر بیشتر از عرض آن است. در برخی از مناطق کشور هم قالیچه های سرانداز با ابعاد تقریبی ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر عرض و ۲۵۰ تا ۵۰۰ سانتی متر طول بافته می شود.
کاربرد قالیچه کلگی
قالیچه های کلگی برای راهروهای نسبتاً بزرگ قابل استفاده است. همچنین می توان از این نوع قالیچه به عنوان کناره در خانه یا محل کار هم استفاده کرد و آن را در بالا یا پایین فرش های بزرگ پهن کرد.
این فرش ها با طرح هراتی و با مایه هایی از رنگ های آبی، نخودی یا ارغوانی روشن و قرمز بافته می شد که در فرش های باقی مانده از این روستا، رنگ قرمز به اصطلاح «اکسیده» شده و به رنگ نخودی در آمده است. «آرتور پوپ»، دو قالی قدیمی یکی متعلق به مجموعه «ویلیامز» در موزه «پنسیلوانیا» و دیگری متعلق به «ادیت راکفلر مک کورمیک» را بافت ناحیه بخشایش اردبیل می داند. ولی اینک قالی های این ناحیه ساده و با طرح شکسته بافته می شوند و از جمله طرح های رایج این روستا هراتی شکسته است.
خوی بافت ارزانترین فرش ایرانی
در این شهر گونه ای قالیچه بافته می شود که نامرغوب است و به آن قالیچه موصل نیز می گویند و جزء ارزان ترین فرش های ایران به شمار می آید.
نوع نخ قالیچه موصل
قالیچه‌ها متناسب با نوع نخی که در بافت تار و پود و گره‌ی آنها به کار رفته است، قیمت متفاوتی دارند. چون نوع نخ در ریز و درشت بودن بافت قالیچه تاثیر دارد و قالیچه ای که ظرافت بیشتری دارد از ارزش هنری و قیمت بالاتری برخوردار است.
مطلب پیشنهادی: تعیین و نگهداری نخ در گلیم بافی
قالیچه ای که از پشم بافته شده دارای بافت درشت‌تر و دوام کمتر است پس قیمت کمتری دارد. اما در مقابل قالیچه ای که از ابریشم بافته می‌شود دارای دوام بیشتر، ارزش هنری بالاتر و قیمت بالاتری است.
نوع نخ قالیچه موصل
قالیچه ها متناسب با نوع نخی که در بافت تار و پود و گره‌ی آن ها به کار رفته است، قیمت متفاوتی دارند. چون نوع نخ در ریز و درشت بودن بافت قالیچه تاثیر دارد و قالیچه ای که ظرافت بیشتری دارد از ارزش هنری و قیمت بالاتری برخوردار است. قالیچه ای که از پشم بافته شده دارای بافت درشت تر و دوام کمتر است پس قیمت کمتری دارد. اما در مقابل قالیچه ای که از ابریشم بافته می‌شود دارای دوام بیشتر، ارزش هنری بالاتر و قیمت بالاتری است.
سراب قالیچه پادری
شهرستانی است که کانون های بافندگی آن در نزدیک ۲۰ روستا در جنوب کوه های سبلان قرار دارد و بافندگان آن به شیوه روستایی باف می بافند.
شهرت سراب در بافت قالی های کناره است که فشرده می باشد و گونه ارزان آن در اردبیل به نام کناره اردبیل و گونه مرغوب آن در تبریز به نام کناره سراب معروف است. پیش از جنگ جهانی دوم در منطقه سراب شماری قالیچه و پادری نیز بافته می شد که نقش آن ترنج های لوزی بود.
تکاب
از بخش های میاندوآب است. تکاب با افشار (منطقه افشارنشین) و بیجار ۳ مرکز تولید فرش هستند که دست بافت هایی مانند هم دارند: پرز بلند و دوام زیاد. طرح ها احتمالا از ترکیب نقشه های افشار و کردی به وجود آمده است و بیشتر ماهی درهم و شاه عباسی بیجار است و رنگ های زمینه بیشتر لاکی قرمز، سرمه ای و کرم و گاهی آبی و فیروزه ای است.
