چرا فرش را در خانه نشوییم؟! چرا قالیشویی بهتر است؟

بسیار پیش آمده که با صحنه شستن فرش در منازل، گذرها، پشت‌بام‌ها، کنار نهرهای آب و… مواجه شده‌ایم. اگر در آن حین از کسانی که مشغول شستن فرش هستند، دلیل کارشان را بپرسید، با پاسخ‌هایی از این دست که؛ «به کیفیت قالیشویی اعتماد ندارند» یا «کار قالیشویی را آسیب‌زا به فرش می‌دانند» مواجه می‌شوید.

اما اگر راستش را بخواهید، ماجرا کاملاً برعکس است و این افراد بدون آنکه بدانند یا بخواهند، از شستن اصولی فرش طفره رفته و مشغول یک شستشوی بی‌کیفیت و اتفاقاً آسیب‌زا به فرش هستند. در واقع، موضوع چندان پیچیده هم نیست.

اما می‌بینیم که سال‌هاست برخی بنا به دریافت‌های قدیمی کاملاً اشتباه، از دانستن و حتی تحقیق درباره آن سر باز می‌زنند. در ادامه این نوشتار، با ارائه توضیحات علمی و حرفه‌ای، به شما که طالب دانستن حقایقی در این زمینه هستید اثبات می‌کنیم که؛

چرا نباید فرش را در خانه بشوییم؟ اهمیت سپردن شستن فرش به قالیشویی

در گام نخست باید توضیح داد که: کار شستن فرش بر خلاف نظر عموم مردم، کار ساده‌ای نیست! این کار مثل هر کار مهم دیگر، نیاز به «دانش خاص» دارد. شناخت ویژگی انواع فرش دستباف و ماشینی، نوع و جنس الیاف، نوع و جنس رنگ‌ها، شناخت انواع شوینده‌ها و مورد مصرف هرکدام، آشنایی با انواع شیوه‌های شستن فرش، روش‌های از بین بردن انواع لکه‌ها، چگونگی خارج کردن آب از فرش، چگونگی خشک کردن و… این‌ها برخی از موارد مهم در زمینه شستشوی فرش است. بسیاری نکات و ریزه‌کاری‌های دیگر نیز در این حرفه وجود دارد که غیر از افراد فنی، بقیه از آن‌ها بی‌خبر هستند.

بیشترِ لکه‌ها از بین نمی‌روند!

اگر لکه‌ای روی فرش شما نشسته باشد، ممکن است در روش شستن خانگی، با تنها شوینده همیشگی، یعنی پودر لباسشویی به استقبالش بروید. غافل از اینکه بسته به نوع و جنس لکه، احتمال دارد نه تنها موفق به پاک کردن آن نشوید، بلکه ممکن است طی واکنش‌های شیمیایی که ناخواسته در الیاف به وجود می‌آورید، باعث تثبیت و ماندگاری همیشگی لکه یا آثار آن بر روی فرش بشوید.

اما در قالیشویی‌های معتبر و حرفه‌ای، کار زدودن لکه از فرش، در مرحله اول به کارشناس ویژه‌ی این کار ارجاع می‌شود. سپس با شناخت نوع لکه و میزان عمق آن در فرش، حلاّل مناسب آن را به کار گرفته و با روش‌های مقتضی اقدام به رفع آن می‌کنند.

پودر لباسشویی شوینده فرش نیست!

همانطور که اشاره شد، تقریباً همه کسانی که اقدام به شستشوی خانگی فرش می‌کنند، با پودر لباسشویی به عنوان شوینده سراغ فرش می‌روند. اگر هم بخواهند به نظر خودشان تمیزی فرش را به حداکثر برسانند، مایع سفیدکننده یا وایتکس گاهی در فرایند شستشو استفاده می‌کنند. برخی هم آب ژاول را بسیار کارساز می‌دانند.

خوب است بدانید؛ نه پودر لباسشویی شوینده مناسبی برای فرش است و نه مایع وایتکس و نه حتی آب ژاول. این مواد، به رغم تمیزی ظاهری که با از بین بردن یک لایه از آلودگی های روی فرش به چشم می‌آورند، آثار مخربی را بر روی بافت و رنگ و کیفیت فرش به جای می‌گذارند.

به هم ریختگی رنگ‌ها، شل شدن بافت فرش، زِبرشدن الیاف و در نهایت کوتاه شدن عمر فرش، نتیجه استفاده از مواد شوینده غیر حرفه‌ای از جمله پودر لباسشویی، وایتکس و آب ژاول است. از آنجا که انواع فرش‌ها از مواد اولیه مختلف با جنس و نوع مختلف ساخته شده‌اند، برای شستن این فرش‌ها نیز می‌بایست شامپو فرش مناسب هر فرش برای آن اختصاص داده شود.

بدیهی‌ست؛ شامپوهای شستشوی فرش نیز دارای انواع و اقسام مختلف است که بنا به نظر کارشناس حاضر در قالیشویی از آن‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال می‌توان گفت: گرچه در یک قالیشویی حرفه‌ای از ماده کُلُر نیز به عنوان ضد عفونی‌کننده و در برخی موارد به عنوان لکه‌بر و شفاف‌کننده استفاده می‌شود، اما محل و مورد استفاده از آن نیاز به دانش خاص دارد.

اینکه کلر در کدام مرحله از شستشو استفاده شود. اینکه مقدار و درصد ترکیبش با آب چقدر باشد. اینکه زمان باقی ماندن کلر بر روی فرش چقدر باشد. اینکه با چه مواد شوینده دیگری نباید ترکیب شود. و بسیاری نکات ریز دیگر، از جمله نکاتی است که می‌توان فقط برای استفاده از کلر در قالیشویی اشاره کرد.

شستشوی سنتی برای مواد اولیه جدید فرش‌ها مناسب نیست!

تا مدتی قبل، در تعریف از فرش ماشینی گفته می‌شد: «فلان فرش 100 درصد آکرولیک است» و این تمجید بزرگی برای کیفیت فرش به شمار می‌رفت. مواد آکرولیک که جزء خانواده الیاف پلاستیک محسوب می‌شوند، به دلیل غیر طبیعی بودنشان از عمر بالا و ثبات رنگ بیشتری برخوردار بودند. اما رفته‌رفته با شناسایی آثار سرطان‌زای مواد آکرولیک، این مواد از فرآیند تأمین مواد اولیه فرش‌های باکیفیت حذف شده و جای آن را الیاف طبیعی از جنس بامبو، ویسکوز و پنبه گرفته است.

خوب است بدانید؛ در زمینه لکه‌پذیری الیاف فرش، استانداردی جهانی تعریف شده که درجه 1 تا 5 را شامل می‌شود. درجه 1 به معنای بدترین حالت لکه‌پذیری است و درجه 5 به معنای بهترین حالت و عدم لکه‌پذیری است. در این بین، الیاف مصنوعی مثل آکرولیک در درجه 5 و الیاف طبیعی که ویژگی‌های آن‌ها بیان شد، در گروه 4 قرار می‌گیرند.

این یعنی الیاف طبیعی و در نتیجه فرش‌های بافته شده از الیاف طبیعی، به نسبت الیاف مصنوعی حساسیت بالاتر و لکه‌پذیری بیشتری دارند. به عبارت ساده‌تر اینکه؛ الگوی شستشوی سنتی که بر روی فرش‌های قدیمی اجرا می‌شده، بر روی فرش‌های اخیر قابل اجرا نیست و موجب وارد شدن آسیب‌های مختلف به فرش خواهد شد. مواد اولیه این فرش‌ها در مواجهه با مواد شوینده خانگی واکنش شکست‌پذیری در کیفیت، رنگ، تراکم و… نشان می‌دهند.

از مبحث مهم و پر جزئیات مواد شوینده به همین میزان بسنده می‌کنیم و در قسمت بعدی این مقاله به بررسی انواع شیوه‌های شستشوی فرش می‌پردازیم.

آنچه در چهار قسمت بعدی این مقاله می‌خوانید:

• به دنبال «شاهکار شیوه شستشو» باشید!
• شستشوی ارتعاشی چیست؟!
• شستشوی فرکانسی چگونه است؟
• چرا ریشه‌های سفید فرش‌ها زرد می‌شود؟!
• اصلاً مگر شیوه آبکشی فرش هم مهم است؟!
• سالن گرمخانه چه‌جور جایی‌ست؟! خشک‌کن فرش چیست؟!
• جبران خسارت احتمالی
• جمع بندی
• از کجا قالیشویی خوب و معتبر و حرفه‌ای پیدا کنیم؟