فرش‌های دستباف یکی از مهم‌ترین و گران‌بهاترین آثار هنری ایرانی هستند که سال‌هاست در خانه‌های ایرانیان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این فرش‌ها معمولاً از الیاف طبیعی مانند پشم، ابریشم و پنبه ساخته می‌شوند که نسبت به مواد شیمیایی حساس هستند. بنابراین، انتخاب شوینده مناسب برای فرش دستباف بسیار مهم است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی‌های یک شوینده فرش خوب بپردازیم.
انواع شوینده فرش دستباف
شوینده های طبیعی
شوینده های طبیعی برای شستشوی فرش دستباف، به دلیل عدم آسیب به بافت فرش، گزینه بهتری نسبت به شوینده های شیمیایی هستند. در ادامه، به معرفی انواع شوینده های طبیعی برای شستشوی فرش دستباف می پردازیم:
- سرکه
سرکه یک شوینده طبیعی و موثر برای شستشوی فرش دستباف است. سرکه می تواند به پاک کردن گرد و غبار، آلودگی ها و لکه های سطحی از روی فرش کمک کند. برای استفاده از سرکه برای شستشوی فرش دستباف، یک فنجان سرکه سفید را با دو فنجان آب مخلوط کنید و محلول را روی سطح فرش اسپری کنید.
سپس، با استفاده از یک اسفنج نرم، محلول را روی سطح فرش بمالید. در نهایت، با استفاده از یک پارچه تمیز، سطح فرش را خشک کنید.
- جوش شیرین
جوش شیرین یک شوینده طبیعی دیگر برای شستشوی فرش دستباف است. جوش شیرین می تواند به پاک کردن لکه های عمیق و مقاوم از روی فرش کمک کند. برای استفاده از جوش شیرین برای شستشوی فرش دستباف، یک فنجان جوش شیرین را روی سطح فرش بپاشید و اجازه دهید تا به مدت یک ساعت بماند. سپس، با استفاده از یک جاروبرقی، جوش شیرین را از روی فرش جمع کنید.
- مایع ظرفشویی
مایع ظرفشویی یک شوینده طبیعی دیگر برای شستشوی فرش دستباف است. مایع ظرفشویی می تواند به پاک کردن لکه های روغنی و چرب از روی فرش کمک کند. برای استفاده از مایع ظرفشویی برای شستشوی فرش دستباف، یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی را با یک لیتر آب مخلوط کنید و محلول را روی سطح فرش اسپری کنید. سپس، با استفاده از یک اسفنج نرم، محلول را روی سطح فرش بمالید. در نهایت، با استفاده از یک پارچه تمیز، سطح فرش را خشک کنید.
- شامپو
شامپو یک شوینده طبیعی دیگر برای شستشوی فرش دستباف است. شامپو می تواند به پاک کردن گرد و غبار، آلودگی ها و لکه های سطحی از روی فرش کمک کند. برای استفاده از شامپو برای شستشوی فرش دستباف، یک فنجان شامپو را با دو فنجان آب مخلوط کنید و محلول را روی سطح فرش اسپری کنید. سپس، با استفاده از یک اسفنج نرم، محلول را روی سطح فرش بمالید. در نهایت، با استفاده از یک پارچه تمیز، سطح فرش را خشک کنید.
شوینده های شیمیایی
شوینده های شیمیایی برای شستشوی فرش های ماشینی طراحی شده اند. این شوینده ها حاوی موادی مانند اسید، قلیا و مواد حلال هستند که می توانند به بافت فرش دستباف آسیب برسانند. بنابراین، استفاده از آنها برای شستشوی فرش دستباف توصیه نمی شود.
- شوینده های اسیدی
این شوینده ها به پاک کردن لکه های چربی و روغنی از روی فرش کمک می کنند. اما، استفاده از آنها برای شستشوی فرش دستباف می تواند باعث آسیب به بافت فرش شود.
مثال: اسید استیک، اسید هیدروکلریک، اسید سولفوریک
- شوینده های قلیایی
این شوینده ها به پاک کردن لکه های رنگی از روی فرش کمک می کنند. اما، استفاده از آنها برای شستشوی فرش دستباف می تواند باعث تغییر رنگ فرش شود.
مثال: سود سوزآور، هیدروکسید پتاسیم، هیدروکسید سدیم
- شوینده های حلال
این شوینده ها به پاک کردن لکه های چسب و جوهر از روی فرش کمک می کنند. اما، استفاده از آنها برای شستشوی فرش دستباف می تواند باعث آسیب به بافت فرش شود.
مثال: استون، تینر، بنزین
ویژگی‌های یک شوینده فرش دستباف خوب
یک شوینده فرش دستباف خوب باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- قدرت پاک کنندگی بالا
یک شوینده فرش خوب باید بتواند انواع لکه‌ها را به خوبی از روی فرش پاک کند. لکه‌ها می‌توانند از مواد مختلفی مانند چربی، غذا، نوشیدنی، رنگ و… ایجاد شوند. یک شوینده فرش خوب باید بتواند این لکه‌ها را به طور موثری از روی فرش پاک کند.
- عدم آسیب رساندن به بافت فرش
یک شوینده فرش خوب نباید به بافت فرش آسیب برساند. فرش‌های دستباف معمولاً از الیاف طبیعی ساخته می‌شوند که نسبت به مواد شیمیایی حساس هستند. استفاده از مواد شوینده نامناسب می‌تواند به بافت فرش آسیب برساند و باعث پوسیدگی، پارگی و رنگ پریدگی آن شود.
- pH خنثی
pH یک ماده نشان دهنده میزان اسیدی یا قلیایی بودن آن است. pH خنثی 7 است. یک شوینده فرش خوب باید pH خنثی داشته باشد تا به بافت فرش آسیب نرساند. مواد شوینده اسیدی یا قلیایی می‌توانند به بافت فرش آسیب برساند و باعث پوسیدگی، پارگی و رنگ پریدگی آن شوند.
- عدم ایجاد حساسیت
یک شوینده فرش خوب نباید باعث ایجاد حساسیت شود. برخی از افراد ممکن است به مواد شیمیایی موجود در شوینده‌های فرش حساسیت داشته باشند. استفاده از این مواد شوینده می‌تواند باعث ایجاد خارش، قرمزی و التهاب پوست در این افراد شود.
- بوی خوب
یک شوینده فرش خوب باید بوی خوبی داشته باشد تا باعث ایجاد حس خوشایند در افراد شود. بوی خوب فرش می‌تواند باعث ایجاد حس آرامش و راحتی در افراد شود.
در هنگام انتخاب شوینده فرش دستباف باید به این ویژگی‌ها توجه داشته باشید تا بتوانید بهترین شوینده را برای فرش خود انتخاب کنید.
مضرات استفاده از شوینده نامناسب برای فرش دستباف
استفاده از شوینده نامناسب برای فرش دستباف می‌تواند عواقب مختلفی داشته باشد، از جمله:
- آسیب به بافت فرش
استفاده از مواد شوینده نامناسب مانند مواد شوینده اسیدی یا قلیایی می‌تواند به بافت فرش آسیب برساند و باعث پوسیدگی، پارگی و رنگ پریدگی آن شود.
- تغییر رنگ فرش
مواد شوینده نامناسب می‌توانند باعث تغییر رنگ فرش شوند. این تغییر رنگ می‌تواند دائمی باشد و باعث کاهش زیبایی فرش شود.
- ایجاد حساسیت
برخی از افراد ممکن است به مواد شیمیایی موجود در شوینده‌های نامناسب حساسیت داشته باشند. استفاده از این مواد شوینده می‌تواند باعث ایجاد خارش، قرمزی و التهاب پوست در این افراد شود.
برای جلوگیری از مضرات استفاده از شوینده نامناسب برای فرش دستباف، باید در هنگام انتخاب شوینده دقت کنید و از شوینده‌های مخصوص فرش دستباف استفاده کنید. این شوینده‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به بافت فرش آسیب نمی‌رسانند و باعث تغییر رنگ آن نمی‌شوند. همچنین، این شوینده‌ها معمولاً فاقد مواد شیمیایی حساسیت‌زا هستند.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی ویژگی‌های یک شوینده فرش با رعایت نکات گفته شده در این مقاله، می‌توانید بهترین شوینده را برای فرش دستباف خود انتخاب کنید و از آن به طور صحیح استفاده کنید تا فرش شما همیشه تمیز و زیبا بماند.
سوالات متداول
سوال: آیا می‌توان از مواد طبیعی مانند سرکه، جوش شیرین یا آب لیمو برای شستشوی فرش دستباف استفاده کرد؟
پاسخ: بله، می‌توان از مواد طبیعی مانند سرکه، جوش شیرین یا آب لیمو برای شستشوی فرش دستباف استفاده کرد. این مواد معمولاً آسیب کمتری به بافت فرش می‌رسانند، اما ممکن است قدرت پاک کنندگی آنها کمتر از مواد شیمیایی باشد.
سوال: بهترین زمان برای شستشوی فرش دستباف چه زمانی است؟
پاسخ: بهترین زمان برای شستشوی فرش دستباف، زمانی است که فرش خیلی کثیف نشده است. اگر فرش شما خیلی کثیف شده است، باید از یک قالیشویی حرفه‌ای کمک بگیرید.
